Terwijl veel scholieren zich suf appen en googelen, zijn mobieltjes op de sociale faculteit van de Rotterdamse Erasmus Universiteit verboden. Wie zich daar niet aan houdt, dreigt het vak niet te halen. Ook Frankrijk ging begin dit schooljaar overstag: mobieltjes mogen de klas niet meer in. Moeten we niet-appen en nadenken-zonder-Google ook in Nederlandse klaslokalen invoeren? Omgaan met mobiele telefoons in de klas is een zoektocht – en de discussie over de voor- en nadelen is fel.
Onderzoeksresultaten zijn niet mals: leerlingen kunnen zich slechter langdurig concentreren, besteden minder tijd aan hun huiswerk doordat ze door hun mobiel worden afgeleid en hebben minder fantasie en een slechtere woordenschat doordat ze continu computertaal gebruiken. Ook zijn ze vaker moe tijdens de lessen, omdat ze ’s avonds te lang doorgaan op hun mobieltjes.
Slechtere prestaties en sociale problemen
DUO Onderwijsonderzoek & Advies ondervroeg vorig jaar ruim 1300 docenten van middelbare scholen over het gebruik van mobieltjes en social media. ,,Het is zorgelijk dat zoveel docenten zien dat het social mediagebruik van hun leerlingen niet alleen leidt tot slechtere onderwijsprestaties, maar ook tot sociale en psychische problemen”, stelde onderzoeker Liesbeth van der Woud vorig jaar in het AD.
Een Franse mobiele revolutie
In Frankrijk gingen ze aan het begin van dit nieuwe schooljaar al overstag. Volgens sommigen maakte het Franse onderwijs zelfs een revolutie door. Sinds september is wettelijk vastgelegd dat mobiele telefoons verboden zijn op scholen. In kleuterklassen, op basisscholen en in de eerste fase van het voortgezet onderwijs. Franse kinderen tot 15 jaar zijn nu dus overdag ‘offline’. Het verbod geldt overigens niet alleen in de klas, óók op het schoolterrein en in de pauzes.
Van cyberpesten naar sporten in de pauze
Dat die regel nodig was, blijkt wel uit het commentaar van een schooldirectrice: ,,Kinderen werden alleen maar afgeleid door hun telefoon en konden zich niet meer concentreren in de klas”, zegt Nathalie Justin-Najman. ,,Bovendien was er sprake van cyberpesten op school. Er werden ook vechtpartijen op het schoolplein georganiseerd, alleen om ze te filmen en dan op social media te zetten.” Waar de kinderen in de pauze eerst al schermstarend op een bankje doorbrachten, wordt er nu gerend, gevoetbald en gebasketbald.
Ontzeg de kansen van een mobieltje niet
Tja, als je dat allemaal zo leest, zie je de voordelen van een mobielverbod op scholen vast ook wel in. Maar past zo’n maatregel wel in een tijd waarin bijna iedere leerlingen op jonge leeftijd een mobieltje heeft? En ict-vaardigheden en computational thinking tot 21st century skill worden gerekend? Of zoals Kennisnet het zo mooi omschrijft: ,,Als je mobiele telefoons in de klas verbiedt, ontzeg je jezelf ook de kansen die het apparaat biedt.”
Verrijk je les met mobiel
Want je kunt natuurlijk ook – zij het beperkt – gebruik van mobiele telefoons en tablets toestaan. Bijvoorbeeld om specifieke opdrachten te maken. Gebruik de middelen om lessen te verrijken! Denk aan het maken van een quiz met Kahoot, waarbij iedere leerling – of in groepjes – op zijn of haar mobiele telefoon de juiste antwoorden aanvinkt. Zet animaties op YouTube in om lesstof uit te leggen. Apps als Drillster en andere educatieve apps zorgen voor meer dynamiek en interactie in de les. En buiten die opdrachten om? Dan zitten de mobieltjes in de Telefoon-Tas.
Stel regels op
Kennisnet geeft bruikbare tips aan leraren die de regie over mobielgebruik in de klas willen bewaken: ga het gesprek aan met leerlingen over het gebruik van mobieltjes in de klas. Benoem gevaren en kansen en bespreek hoe je hier mee omgaat. Bied helderheid en structuur, zodat iedereen weet waar hij aan toe is. Uitzonderingen mogen, maar benoemd duidelijk dat het om uitzonderingen gaat. Een beleid is niet in een dag ingevoerd, dus zorg voor herhaling.
Sofie Vermooten
Sofie Vermooten deed na haar studie Journalistiek ruim vijf jaar ervaring op in de Nederlandse bladenwereld als redacteur en projectmanager. Voor Tekst 2000 / B1 blogt Sofie over digitalisering én geeft ze praktische tips op het gebied van contentcreatie.