Een tegeltjeswijsheid die heel herkenbaar is: ‘Van kinderen kan je veel leren. Hoeveel geduld je hebt, bijvoorbeeld.’ Dit geldt thuis net zo goed als in het klaslokaal.
Lesgeven is namelijk geen eenrichtingsverkeer. Terwijl de leerlingen middels aandachtig luisteren of meedoen kennis en vaardigheden opdoen, is het ook de leerkracht die zich de fijne kneepjes van het vak eigen maakt.
Dat een volwassen persoon de nodige aardrijkskundige kennis heeft om groep 6 iets bij te brengen over de waterkringloop, daar zal niemand van opkijken. Maar wat te denken van het vermogen dit op zo’n manier te vertellen dat kinderen niet al na de eerste zin afhaken? Een leerkracht moet daarbij minimaal een stuk of twintig kinderen/pubers tegelijkertijd in de gaten houden, en dat meerdere uren achter elkaar.
Leerkrachten hebben het vermogen om het hoofd koel te houden als hun autoriteit wordt uitgedaagd. Ze weten ook wanneer ze streng moeten zijn of wanneer het tijd is de teugels te laten vieren. Gedurende het schooljaar kan het ook de leraar zijn die kleine veranderingen in gedrag signaleert bij de kinderen, iets wat op problemen thuis of elders kan wijzen. Afijn, u snapt het: er komt haast geen einde aan de lijst.
Alle kennis die je in je hebt is weinig waard als je didactische vaardigheden tekort schieten. Maar wat betekent het om goed les te kunnen geven?
De Volkskrant boog zich over hetzelfde vraagstuk en ging daarom te rade bij een aantal experts. Die vatten het als volgt samen:
- ,,IQ, EQ, en accu,’’ beweert Eric van ’t Zelfde stellig. Intelligentie om kennis op te doen, empathie om het over te kunnen geven, en uithoudingsvermogen om het loodzware beroep dat leraar is decennialang vol te houden.
- ,,Flexibiliteit,’’ zegt Ilja Klink. Je moet kunnen omgaan met onverwachte, heftige gebeurtenissen. Stug doorgaan met lesgeven is niet altijd een optie.
- ,,Stevig in je schoenen staan,’’ is wat Jessica Geldof ons meegeeft. Nuchter blijven als er chaos heerst.
- ,,Probeer het kind van de buren eens iets uit te leggen,’’ is het advies van Theo Wubbels. Als je geen klik hebt en het kind na je uitleg niets wijzer is geworden, dan mis je misschien dat ene stukje je-ne-sais-quoi wat een echte leraar in zich heeft.
Dat laatste is wellicht het beste en leukste advies wat je iemand mee kan geven. Wilt u weten hoe goed u ergens echt in bent? Leg het uit aan een kind, u komt er snel genoeg achter. Het kan zomaar een leerzame ervaring zijn.
Frank Kool studeerde Psychologie en Filosofie in Rotterdam. Sinds enkele jaren is hij werkzaam als copywriter en blogger, onder andere voor DutchReview. Voor Tekst 2000 / B1 blogt Frank over innovaties in onderwijs en technologie en de manier waarop wij leven zullen veranderen.