Na een lange werkdag in je vrije avonduren een compleet nieuwe lesmethode ontwikkelen? De meeste docenten moeten er niet aan denken. Het is hard werken in het onderwijs en docenten maken lange werkdagen. Toch had economiedocent Henk Douna genoeg energie om vijf jaar lang ’s avonds de digitale lesmethode economie Cumulus voor havo en vwo te ontwikkelen. ,,Met de digitalisering in het onderwijs gaan we vaak voorbij aan wat onderwijs is en wat er in de klas gebeurt,’’ vindt Douna.
Douna zat nog niet lang in het onderwijs toen hij besloot een lesmethode te ontwikkelen. ,,Ik werkte daarvoor zes jaar als managementconsultant en ben de lerarenopleiding gaan doen.’’ Hij merkte als beginnend docent dat hij het lastig vond om met de voorgeschotelde lesmethode aan de slag te gaan. ,,Ik was gewend zélf dingen te maken en te ontwikkelen. Strakke presentaties te geven die aanspreken.’’ Hij begon lesmateriaal te maken en te testen in de klas, vanuit twee gedachtes: “Hoe kan ik de soms droge theorie verkopen aan de leerlingen en hoe krijg ik de leerlingen aan het werk.”
Hij wilde meer dan een doorsnee powerpoint-presentatie met wat bullet points. Avondenlang maakte Douna lessen, zocht hij actuele artikelen, informatieve filmpjes en ander geschikt materiaal om de lessen aantrekkelijker te maken. En nog belangrijker: om de standaardlessen zíjn lessen te maken. ,,Lesmethodes proberen natuurlijk aan te sluiten bij de belevingswereld van de leerlingen maar zijn soms enorm kinderachtig. Ik ging met beeldmateriaal werken, met artikelen. Eigenlijk wat een heleboel docenten doen.’’ Zijn lessen sloegen aan. Douna begon zijn methode te delen met zijn collega’s van Het Amsterdams Lyceum en langzaamaan ontstond het platform Cumulus.
Afgelopen zomer konden de eerste docenten werken met Cumulus. Wat de docent bij deze lesmethode kan vinden? Lessen voor het hele examenprogramma, opgedeeld in negen thema’s, voorzien van actuele aanvullingen. Docenten kunnen volledige lessenseries downloaden, feedback geven op alle inhoud en zelf suggesties doen voor verbeteringen. De hele basis staat online en wordt continu bijgewerkt door een redactie van docenten.
Cumulus klinkt perfect; waar zit het addertje? Douna spreekt eerlijk zijn zorgen uit over de gebruikers van het product: de docenten. ,,Docenten zitten heel erg vast aan hun bestaande lesmethodes. Het is best moeilijk voor een docent om te switchen naar een andere lesmethode. Cumulus kan daarom ook als digitale aanvulling op bestaande lesmethodes worden gebruikt.’’ Een andere mogelijke hindernis is volgens hem dat de eerste versie van de inhoud door hem is samengesteld; het is de aanpak van Douna. ,,Het vraagt best veel van de docent om deze inhoud naar eigen inzicht te gebruiken.’’ Maar dat is het mooie van Cumulus: docenten mogen de inhoud overnemen maar kunnen de digitale lessen ook naar hartenlust aanpassen.
Cumulus wordt dit schooljaar door 64 docenten getest. De reacties zijn tot dusver positief, zegt de maker van het product. ,,Iedereen kan dit schooljaar nog meedoen aan de test. Je krijgt dan een deel van het programma om te gebruiken.’’ Of in de toekomst grote educatieve uitgeverijen aan de haal gaan met Cumulus, durft Douna niet te zeggen. ,,De praktijk moet uitwijzen wat er gaat gebeuren in het conservatieve onderwijswereldje. Gaan uitgeverijen eindelijk de docent centraal stellen in hun lesmethodes of blijven ze vasthouden aan digitaal, adaptief en gepersonaliseerd leren met zogenaamde persoonlijke leerroutes voor leerlingen.’’
Samenvattend: Cumulus is een lesmethode, opgezet vanuit de docent. De methode is downloadbaar én bewerkbaar en wordt continu aangepast op basis van de feedback van docenten. Voor wie benieuwd is naar het gezicht achter Cumulus: op 11 november om 13:30 spreekt Henk Douna op De Onderwijsdagen.
Noortje Beumer is redacteur en projectmanager bij Tekst 2000 / B1.