Kattenmens of hondenliefhebber? Zoet of hartig? Hokjes genoeg om mensen in te delen. Ook veelzeggend: hoeveel plezier haalde jij uit je onderwijs? Ging je fluitend naar school en rekte je je studententijd eindeloos uit, of was jouw schoolcarrière als een gevangenisstraf? Het antwoord op deze vraag is in de toekomst wellicht niet alleen een karakterschets voor jongvolwassenen, maar ook voor senioren. Tenminste, als we het Scandinavische voorbeeld volgen en nadenken over een leerplicht voor ouderen.
Door een samenspel van economische en maatschappelijke veranderingen is de werkloosheid onder senioren een probleem geworden in de westerse wereld. Het is goed nieuws dat we gemiddeld langer in goede gezondheid leven, een keerzijde van deze zegen is wel dat hiermee de AOW leeftijd steeds hoger wordt. Nu is het voor jongeren al moeilijk genoeg om aan een baan te komen, senioren staan helemaal voor een haast onmogelijke uitdaging bij het vinden van een nieuwe baan. Zeker wanneer je de afgelopen decennia werkzaam bent geweest in een sector die door technologische vooruitgang (het woord mag hier met een korrel zout worden genomen) niet meer relevant is. Daarnaast, als het pensioen nog maar een paar jaar in de toekomst ligt is het voor werkgevers niet bijster interessant om iemand een kans te geven in je bedrijf.
De Noordse Raad, een samenwerkingsverband van de Scandinavische landen en IJsland, heeft een rapport opgesteld over de toekomst van de arbeidsmarkt: Working Life in the Nordic region. Dit rapport windt er geen doekjes om: de gedachte dat iedereen iets kan leren en iets bij kan dragen aan de arbeidsmarkt van de toekomst is niet realistisch, en zelfs niet barmhartig (lezen we op bladzijde 19). In een snel veranderende en digitaliserende wereld is het de taak van de samenleving om een ‘veilig en degelijk leven te bieden’ aan degenen die het simpelweg niet bij kunnen houden. Daarom pleiten zij voor verplichte en continue training voor iedereen die werk zoekt; een leerplicht die nooit ophoudt.
Een interessante aanpak die nog geen weerklank vindt in ons eigen land. Hoewel de Noordse landen de ouderen maar al te graag weer in de schoolbanken zien zitten, zijn Nederlandse ouderenbonden niet onder de indruk van het idee. Niet een gebrek aan onderwijs, maar vooroordelen over ouderen zijn de schuld van de werkloosheid, zo denkt men hier.
Welke van de twee ideeën, leerplicht voor senioren of het bestrijden van vooroordelen, de beste is, zal de toekomst uit moeten wijzen. Tot die tijd is het in ieder geval een grappig idee om je voor te stellen; zo’n schoolplein vol 65-plussers.
Frank Kool studeerde Psychologie en Filosofie in Rotterdam. Sinds enkele jaren is hij werkzaam als copywriter en blogger, onder andere voor DutchReview. Voor Tekst 2000 / B1 blogt Frank over innovaties in onderwijs en technologie en de manier waarop wij leven zullen veranderen.