Denk even terug aan alle dingen die wij vroeger hebben geleerd op school. Alle hoofdsteden in Europa, de stelling van Pythagoras, Duitse grammatica, evenwichtige voeding zonder al te veel zoetigheden… Alhoewel, dat laatste is misschien meer van deze tijd. Als het aan het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) ligt in ieder geval wel, want het instituut ziet graag alle snoepautomaten uit de scholen verdwijnen. Waarom zou je immers in de les uitleg geven over gezond eten terwijl de automaat om de hoek uitpuilt van kleurstofrijke caloriebommen, zo redeneert het RIVM.
Burgerbetutteling of goede raad van bovenaf? Het initiatief staat in een lange reeks van overheidsbesluiten om schadelijk gedrag van burgers aan banden te leggen. Zo heeft vooral de tabaksindustrie het zwaar te verduren: na een algeheel verbod op reclame voor rookwaar volgden verplichte waarschuwingsstickers, en later een rookverbod voor de horeca. Stond er vroeger bij een feestje nog vaak een glas met sigaretten naast de hapjes op tafel, nu is roken geheel en al not done. Sterker nog, het is een vergelijking geworden voor al het uit te bannen gedrag. U heeft vast weleens iemand horen zeggen dat te lang zitten ‘het nieuwe roken’ is.
In hoeverre is het aan de scholen om consumentengedrag te sturen? Uiteraard is onderwijs meer dan alleen maar kennis overzetten van lerarenhersenen naar leerlinghersenen. Op school leer je ook normen en waarden, leer je voor jezelf opkomen, en beginnen de eerste vage antwoorden op de grote levensvragen vorm te krijgen. Een school die naast voorlichting over goede voeding ook daadwerkelijk gezonde voeding aanbiedt is consequent te noemen, maar moet dit ook ten koste gaan van de mogelijkheid om een zoete snack te kunnen kopen? In hoeverre moet een school gewenst gedrag sturen, of zelfs afdwingen?
Het iconische snoepautomaat in de gang of aula zal naar alle waarschijnlijkheid vroeg of laat verdwijnen – al is de discussie nog niet voorbij – om plaats te maken voor de zogenaamde ‘gezonde schoolkantine’. Misschien een verbetering, maar stiekem ben ik blij dat ik nog jeugdherinneringen heb aan pauzes waarin ik mijn geplette boterhammen met kaas opzij schoof voor gevulde koeken of een reep chocolade.
Frank Kool studeerde Psychologie en Filosofie in Rotterdam. Sinds enkele jaren is hij werkzaam als copywriter en blogger, onder andere voor DutchReview. Voor Tekst 2000 / B1 blogt Frank over innovaties in onderwijs en technologie en de manier waarop wij leven zullen veranderen.