Thuisonderwijs. Ouders met kinderen in het basis- en voortgezet onderwijs kunnen het woord niet meer hóren. Maar mogen we even een applaus voor lesgevend Nederland, dat binnen een aantal dagen een online revolutie teweeg bracht? De coronacrisis bleek de versneller van digitalisering van het onderwijs. Nu is de vraag: was het een tijdelijk experiment of een langetermijnoplossing?
‘Het kan dus wél: hoe corona een digitale revolutie ontketent’ kopte de Volkskrant. ,,Het wilde maar niet opschieten met de digitalisering in zorg, onderwijs en het werken vanuit huis. Tot de coronacrisis dwong tot grote stappen.” Er zal geen leraar of schoolbestuurder zijn die dit tegenspreekt.
Geen tijd, onbekend terrein en hoe zit het met privacy?
Zonder slag of stoot ging het digitale onderwijs op veel scholen niet en thuis evenmin trouwens. Ga er maar aan staan om binnen in zo’n korte tijd te evolueren. Er was tijdsdruk, voor velen was het digitaal lesgeven onbekend terrein, en dan is er nog de privacykwestie. Zo adviseerde Kennisnet aan scholen om ‘zeer terughoudend’ te zijn met Zoom, dat geregeld door privacygebreken in het nieuws kwam.
,,Microsoft Teams? Nog nooit mee gewerkt”
Na angst door op daadkracht
Maarten Jacobs, schoolleider van kindcentrum De Stroom uit Helmond, vertelde over die noodzaak om razendsnel te schakelen in de BNR podcast ‘Voorbij de anderhalve meter’: ,,Na de eerste angst en onduidelijkheid neemt het verstand het over.” Schouders eronder en kijken wat wél kan. Microsoft Teams? Nog nooit mee gewerkt. Maar dat hoeft geen belemmering te zijn, bleek ook uit onderzoek van de Algemene Vereniging Schoolleiders. Zij berichtten dat:
- 80 procent van de docenten geen ervaring had met afstandsonderwijs, maar:
- 88 procent van de scholen had het afstandsonderwijs binnen twee dagen na de lockdown op orde. Met daarbij voor het overgrote deel gebruikmakend van digitale middelen.
Verademing: de scholen zijn weer open
Fantastisch, die snelle omschakeling. Maar voor wie thuiswerken met thuisonderwijs moest combineren, was de heropening van de basisscholen – en straks ook de middelbare scholen – een verademing. Ook leraren zelf zijn blij weer voor de klas te staan en échte interactie te hebben met hun leerlingen.
,,Hoe onwenselijk ook, de coronacrisis heeft als neveneffect dat oude kaders over onderwijs worden opengebroken”
Uitkomst met uitdagingen
Want online lesgeven is een uitkomst, maar geeft óók voldoende uitdagingen. Hoe onwenselijk de situatie ook was, oude kaders over onderwijs werden er wel door opengebroken worden, schrijft Rosa van Gool in De Groene Amsterdammer.
,,Daardoor belanden vaak zo slepende discussies – over de duur van een lesuur kan normaal gerust een schooljaar worden vergaderd – opeens in een stroomversnelling. Scholen experimenteren meer dan ooit tevoren: niet alleen met digitale tools, maar ook met roosters, toetsen en lesvormen.”
Noodgedwongen experiment of welkome accelerator
In het artikel spreken een paar leraren hun wens uit dat de digitale experimenten op de lange termijn positieve effecten zullen hebben. Misschien is de coronacrisis voor het onderwijs wel een welkome accelerator, want ‘écht opschieten deed het maar niet met dat online-onderwijs’.
Gemengde gevoelens
Veel onderwijsinstellingen probeerden al via innovatieprogramma’s ontwikkelingen als blended onderwijs te stimuleren (lees daarover ook onze blog ‘Scherm en schrift gaan hand in hand met blended learning’). Nu is de tijd er om die programma’s te bestendigen. Toch roept de door corona gedwongen digitalisering gemengde gevoelens op, onder andere bij Christien Bok, impulsmanager onderwijsvernieuwing.
In de Volkskrant zei zij daarover: ‘Niets ten nadele van de kwaliteit van het onderwijs dat nu wordt aangeboden, maar met verrijkt onderwijs heeft het niet zoveel te maken.’
,,Idealiter maken we met z’n allen een afgewogen keuze welke onderwijsonderdelen zich goed lenen voor online en in welke vorm. Ik kan me niet voorstellen dat dit géén katalysator zal zijn om de mogelijkheden van digitalisering hierna op grotere schaal een plaats te geven in het onderwijs.”
Blended learning het nieuwe normaal?
De combinatie van live-les op school gecombineerd met digitale toepassingen lijkt dan ook een gouden formule. Digitaal onderwijs komt het meest tot zijn recht als aanvulling op de lessen in de klas, schrijft ook Milou Dekkers op onderwijsvanmorgen.nl.
Het kan niet anders dan dat dit dé kans is voor het onderwijs om te versnellen, zegt Maarten Jacobs in de BNR podcast. ‘De diepe overtuiging is dat het anders moet. Hoe, wanneer, met wie? Dat mag nog verder groeien.’
Sofie Vermooten
Sofie Vermooten deed na haar studie Journalistiek ruim vijf jaar ervaring op in de Nederlandse bladenwereld als redacteur en projectmanager. Voor Tekst 2000 / B1 blogt Sofie over digitalisering én geeft ze praktische tips op het gebied van contentcreatie.