Voor veel mensen die zoals ik in de jaren ’90 zijn opgegroeid waren computerspelletjes een vast onderdeel van de dagbesteding. Na maandenlang sparen (of zeuren bij onze ouders) kregen we eindelijk die Nintendo of SEGA console en konden we urenlang gebiologeerd naar het televisiescherm staren. Met de controller in de hand bestuurden we een bewegende verzameling gekleurde blokjes die voetballers, auto’s, commando’s, of ruimteschepen voorstelden. Maar wat onze fantasie pas écht prikkelende, dat waren de eerste berichten over virtual reality (VR).
De gedachte dat zoiets ooit voor onderwijs (toentertijd de tegenpool van computerspelletjes) kon worden gebruikt, was absurd. Toch lijkt die tijd eindelijk aangebroken. Anno 2016 lezen we een rapport van Kennisnet over virtual reality in het onderwijs. VR kan levensechte ervaringen geven (vraag maar aan Mathijs ‘DWDD’ van Nieuwkerk). Is die techniek te gebruiken in het klaslokaal?
Redenen genoeg om sceptisch of voorzichtig te zijn. Voegt VR iets toe aan de leerervaring van kinderen? Meer plaatjes en bewegende beelden zijn niet altijd nodig wanneer juist lezen en nadenken zo bepalend zijn voor de intellectuele ontwikkeling. Sommigen zijn huiverig voor een steeds meer geavanceerde vorm van digitaal vermaak. Wat gebeurt er als VR uiteindelijk zo realistisch en verslavend wordt dat bijna niemand meer reden heeft om iets in het ‘echte leven’ te bereiken? Denk aan het ‘holodeck’ uit Star Trek, een levensechte virtuele ervaring waarin de gebruiker alles kan doen wat hij wil. Zoals een bekend internet-gezegde het uitdrukt: The holodeck will be the last invention mankind will ever make. Zoals vaak bij nieuwe technologieën, is de gulden middenweg de beste; zoeken naar uitgebalanceerde toepassingen waar VR tot haar recht komt.
Want naar alle waarschijnlijkheid zullen VR-helmen vroeg of laat net zo’n standaard onderdeel van het klaslokaal zijn als de kleurpotloden, de rekentafels en het Aap-Noot-Mies aan de muur. De eerste experimenten zijn er al. Wie weet zal het overbekende ‘Sla je boek open op bladzijde…’ binnenkort worden vervangen door ‘Zet je VR-bril op en ga naar…’ Ik ben benieuwd welke virtuele avonturen volgende generaties gaan beleven onder schooltijd.
Frank Kool studeerde Psychologie en Filosofie in Rotterdam. Sinds enkele jaren is hij werkzaam als copywriter en blogger, onder andere voor DutchReview. Voor Tekst 2000 / B1 blogt Frank over innovaties in onderwijs en technologie en de manier waarop wij leven zullen veranderen.