Ik heb creatieve ambities, help!

Dat het aantal zzp’ers en eenmanszaken als kool groeit, is geen nieuws. Maar hoe het leven van een ‘zoekende’ zzp’er of freelancer eruit ziet, is bij veel mensen niet bekend. Tekst 2000 / B1 laat de komende maanden zzp’ers bloggen over hun zoektocht naar het ideale en meest functionele freelancersbestaan. Vandaag schrijft Jaro Wetzer over zijn leven als zzp’er. Wetzer is als zzp’er ook op verschillende projecten voor Tekst 2000 / B1 aan het werk.

Acht jaar geleden studeerde ik af aan de kunstacademie. Ik had werkelijk geen idee hoe het werkveld eruit zou zien. Kersvers dacht ik dat ik de enige creatieveling in de wereld te zijn, of toch zeker de creatiefste. Dat iedereen die in het bezit van een Apple was zichzelf creatief zou gaan noemen, daar was ik niet op voorbereid. Terugkijkend zat ik mezelf behoorlijk dwars om mijn weg te vinden op creatief, maar vooral ook op professioneel vlak. In het bijzonder omdat ik lang niet door had (of niet wilde toegeven) één van de velen te zijn.

Een van de velen met ‘creatieve ambities’, zoals dat heet. Mensen vroegen mij wel eens of het ondertussen geen tijd was dat ik ‘iets serieus’ ging doen? Het probleem is niet dat iedereen tegenwoordig creatief is, maar dat iedereen daar met de digitale mogelijkheden van nu heel makkelijk invulling aan kan geven. Zo mag iedereen zich DJ, muzikant, vormgever, illustrator, schrijver, filmmaker, autonoom kunstenaar, meubelmaker, houtbewerker of fotograaf noemen.

De grote vraag is: hoe vind je de balans tussen je wens om creatief te zijn en de universele noodzaak om te te eten? Vaak stond die noodzaak mij in de weg mijn creativiteit serieus te nemen en was ik teleurgesteld in hoe creatief een creatieve baan eigenlijk was. Wanneer doe je wat iedereen doet en wanneer ga je gewoon je eigen weg? Wanneer ben je deel van de massa en wanneer de creatieve einzelgänger?

Momenteel werk ik gedeeltelijk zelfstandig en gedeeltelijk in loondienst. Het voelt aan de ene kant veilig om vaste patronen te kunnen volgen, en aan de andere kant kijk ik uit naar het moment dat ik ze los durf te laten.

Tot die tijd hieronder een paar regels die mij helpen door te gaan met de dingen waar ik in geloof en die ik leuk vind. Ze helpen mij de zin in te zien van die de dingen die ik ‘erbij doe’:

1. Wees geduldig met jezelf. Verzin eigen projecten en zoek hulp van anderen en gun het jezelf om lang over een project te doen. Maar maak het af! Onrealistische doelen zijn gevaarlijker dan minder goede ideeën. Ze zorgen ervoor dat er uiteindelijk vooral veel niet gebeurd. Je raakt teleurgesteld en je plezier in het project neemt af. Wees niet bang dat het resultaat minder goed is dan je voor ogen had. Niemand maakt alleen maar goede dingen en je idee over wat goed is en wat niet, kan nogal eens veranderen.
2. Zoek anderen met projecten waar je bij kunt helpen. Het is goed voor je netwerk, je ontmoet vaak gelijkgestemden én je hebt een podium om te laten zien wat je kunt. Als je goed bent in iets zullen mensen naar je vragen en als je gevraagd wordt valt er misschien ook nog eens wat te verdienen.
3. Bedenk alternatieven. Heb je een boek geschreven, maar kom je niet binnen bij een uitgeverij? Er zijn sites waar je zelf je boek kunt publiceren. Neem je eigen muziek op en deel het met anderen. Bekendheid betekent vaak meer dan vermeend talent. Je kunt nog zo goed ergens in zijn, als niemand het ooit hoort of ziet, gebeurt er helemaal niks.
4. Neem jezelf serieus. Zorg voor de juiste materialen, spaar voor de juiste apparatuur of vind de juiste alternatieven om te maken wat je wil maken. Soms doe je een minder leuke klus voor het geld en soms een leukere voor het plezier. Maar zorg ervoor dat je beter wordt van wat je doet en dat je een reden ziet om de klus te doen.
5. Neem jezelf niet te serieus. Ja, dat is tegenstrijdig, maar wel belangrijk. Vergeet nooit waarom je ergens aan begonnen bent. Je vindt dit namelijk schitterend om te doen. Stel jezelf niet boven anderen, hoe gering hun talent in jouw ogen ook is. Gooi geen deur bij voorbaat dicht. Als je ergens beter van kunt worden en je hoeft geen kuikentjes te verdrinken, dan stel ik voor dat je die kans pakt.
6. Geef jezelf een basis. Ga ervan uit dat je in ieder geval niet altijd kunt leven van wat je doet dus doe er dingen bij. Probeer dingen te vinden die passen bij wie je bent. Dat maakt het makkelijker om ze vol te houden. Zie het als een manier om te kunnen blijven doen wat je het liefste doet. Laat mensen ook zien wat je doet, je krijgt vaak de leukste feedback van mensen in je omgeving.
7. Ben je bewust van wat je nodig hebt. Heb je meer dan geef je vaak ook meer uit. Maar hoeveel heb je eigenlijk nodig? Hoe ziet je financiële situatie er eigenlijk uit? Hoeveel ruimte heb je om bezig te zijn met hetgeen je het liefste doet? Onderzoek jezelf, je verdiensten en uitgaven.
8. Deel wat je maakt. Er is niets vanzelfsprekender dan dit punt, maar ik loop er nog steeds wel eens tegenaan. Het is gewoon eng om iets van jezelf te laten zien. Laat je er niet van weerhouden om juist dat te doen. Je groeit ervan en je maakt reclame.
9. Schrijf af en toe een blog en deel je bevindingen. Het is niet alleen fijn voor mensen die het leuk vinden om te lezen, maar ook voor jezelf om van tijd tot tijd je gedachten te structureren, over bepaalde dingen een standpunt in te nemen en te laten zien dat je ergens veel vanaf weet of goed in bent.

GEEF NOOIT OP! Soms smeken mensen je letterlijk om je ambities aan de kant te zetten en gewoon te doen wat iedereen doet. Het is meestal een teken aan de wand, dat je het niet op de juiste manier aanpakt, maar geen reden om te stoppen met in jezelf te geloven. Het is vervelend voor de mensen die van je houden om jou te zien lijden onder je eigen ideaal. Neem dit soort tekenen serieus, heroverweeg je aanpak, en geef nooit op!