Op dinsdag 8 september is het Wereldalfabetiseringsdag, een dag waar Tekst 2000 als contentbedrijf graag aandacht voor vraagt. Want het is zo belangrijk dat informatie – en dus taal – voor iedereen toegankelijk is. In deze blog lees je meer over laaggeletterheid in Nederland, het belang van taal én hoe jij mee kan doen aan de Week van Lezen en Schrijven, die van 7 tot en met 13 september wordt gehouden.
Wist je dat er in Nederland nog steeds 2,5 miljoen mensen grote moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen? Zij zijn laaggeletterd. Mensen die laaggeletterd zijn, zijn geen analfabeten. Ze kunnen wel lezen en schrijven, maar beheersen niet het eindniveau vmbo of niveau mbo-2/3. Vaak hebben zij daardoor ook moeite met een computer of een smartphone; de digitale vaardigheden van 1 op de 6 mensen in Nederland zijn beperkt.
1 op de 5 ouderen
Van die 2,5 miljoen laaggeletterden in ons land, zijn een kleine 1,8 miljoen mensen tussen de 16 en 65 jaar oud. Dat zijn niet alleen mensen die op latere leeftijd de Nederlandse taal hebben geleerd; meer dan de helft van deze groep is autochtoon. Ook onder ouderen komt laaggeletterdheid vaak voor: 1 op de 5 ouderen tussen de 55 en 65 jaar heeft moeite met lezen en schrijven.
Mensen die laaggeletterd zijn hebben bijvoorbeeld moeite met:
- Formulieren invullen, denk aan de belastingaangifte of het aanvragen van zorgtoeslag.
- Borden lezen op straat maar ook reizen met de bus of trein.
- Voorlezen aan kinderen.
- Pinnen of online betalen.
- Werken met de computer, maar bijvoorbeeld ook solliciteren of online een baan zoeken
Ook jij kent iemand die laaggeletterd is
In ieder geval is die kans heel groot, ook al weet je zelf misschien niet om wie het gaat. Iemand die opvallend vaak zijn leesbril vergeet. Die een boek lezen ‘zonde van haar tijd’ vindt. Die liever niet met het openbaar vervoer reist. Of geen buitenlandse films of series kijkt. Allemaal signalen waaraan je kunt herkennen dat iemand moeite heeft met lezen of schrijven.
Waarom lezen zo belangrijk is
Bij Tekst 2000 en B1 zijn wij dagelijks met taal bezig. Hoe breng je lesstof of een boodschap zo helder mogelijk over, zodat iedere lezer begrijpt wat er staat. Lezen helpt je niet alleen om nieuwe dingen te leren, maar ook om sociaal te functioneren, je beter in te leven, meer begrip op te brengen voor anderen en gemakkelijker contacten te leggen. Lezen vergroot je woordenschat en taalvaardigheid. Een goede leesvaardigheid vergroot je carrièrekansen en dus je welvaart.
De nieuwe Week van Lezen en Schrijven
Helder: er zijn dus veel mensen in ons land die niet goed meekomen en belangrijke vaardigheden missen. De Week van Lezen en Schrijven van 7 tot en met 13 september vraagt daar aandacht voor. Het is een initiatief van de gelijknamige Stichting Lezen en Schrijven. Honderden gemeenten, bibliotheken, ziekenhuizen, scholen, vrijwilligersorganisaties en dus ook wij vragen met activiteiten, social media posts en campagnes extra aandacht voor laaggeletterdheid.
Helemaal nieuw is de themaweek trouwens niet: voorheen had je misschien wel eens van de Week van de Alfabetisering gehoord? Die naam kreeg al jaren kritiek, omdat veel mensen het woord alfabetisering te moeilijk vonden – hoe ironisch is dat.
Wat kun jij doen: 5 tips
Het is belangrijk dat mensen begrip hebben voor mensen die moeite hebben met taal en cijfers. Je kunt hen helpen door bijvoorbeeld Taalvrijwilliger te worden of door bekendheid en begrip te creëren. De Stichting Lezen en Schrijven heeft een paar leuke tips:
1. Digitale Taalquiz Wat weten vrienden of collega’s over taal, rekenen en digitale vaardigheden? Je ontdekt het met een taalquiz! Lees meer.
2. (Half)Volle zalen Nu de richtlijnen het weer toelaten, kun je met een klein clubje bij elkaar komen. Bijvoorbeeld tijdens een theater-, muziek of filmavond over laaggeletterdheid. Of organiseer een inhoudelijk minisymposium over het thema met sprekers en workshops. Lees meer.
3. Verhalencarroussel Organiseer een voorleesmiddag. Thuis, op school of op een bijzondere locatie: voorlezen kan overal en door iedereen. Zo ontdekt de luisteraar hoe leuk taal is! Lees meer.
4. Letterlunch (op 1,5 meter afstand) Leuk met vrienden of op je werk als je met een paar collega’s op kantoor bent. Maak een soep met lettervermicelli, bak een cake in de vorm van een letter, dek de tafel met servetten met daarop een gedicht of vraag collega’s een gerecht te maken met een andere letter, zoals Appelflap, Bitterbal, Chocoladetaart. Lees meer.
5. Bedenk je eigen taalactiviteit Een taalwandeling, schrijfwedstrijd of boekenruilmarkt… Misschien heb je zelf wel een goed idee voor een activiteit tijdens de Week van Lezen en Schrijven. Lees meer.
Veel informatie uit deze blog komt van de website van Stichting Lezen en Schrijven. Benieuwd wat je nog meer kan doen voor mensen in je omgeving die moeite hebben met lezen, schrijven, rekenen en/of digitale vaardigheden? Op de website vind je nog veel meer informatie, tips en activiteiten.
Sofie Vermooten
Sofie Vermooten deed na haar studie Journalistiek ruim vijf jaar ervaring op in de Nederlandse bladenwereld als redacteur en projectmanager. Voor Tekst 2000 / B1 blogt Sofie over digitalisering én geeft ze praktische tips op het gebied van contentcreatie.