Basisschool leert kind niet hoe het moet leren, kopte de Volkskrant onlangs. Ik heb het artikel uitgescheurd en bewaard, want het zette mij met m’n bevlogenheid over de 21st century skills tot nadenken. Naast de beoogde competenties als samenwerken, creativiteit, ICT-geletterdheid, communiceren, probleemoplossend vermogen, kritisch denken en sociale en culturele vaardigheden, brak het schrijversduo van het stuk – beiden ouder, tekstschrijver en auteur van De huiswerkhulp. Hogere cijfers, sneller klaar – een lans voor het haast ouderwets klinkende ‘leren’.
Oefenen en doorzetten
Leren leren. Dat klinkt eenvoudiger dan het is. Het vereist veel oefenen, leren van de gemaakte fouten, systematisch en nauwkeurig werken, plannen en doorzetten. Ik had het graag tot in de finesses onder de knie gekregen. De deadline van deze blog bijvoorbeeld heb ik bij de verkeerde datum in mijn agenda gezet, waardoor ik een mailtje ontving met de vraag waar mijn tekst bleef. Heel vervelend. Het zorgt voor ergernis aan de opdrachtgevende kant en voor onrust bij mij, want alles op de agenda moet nu doorschuiven naar een later tijdstip.
Ik zou immers geen knip voor de tekstschrijvende neus waard zijn als het maken van deze tekst nu niet voor alles zou gaan. Met een beetje pech komt een andere deadline zo in gevaar. In ieder geval komt er een punt bij op de to-do-list, terwijl zo’n lijst alleen maar fijn is als je gedane taken kunt doorstrepen. O, wat een heerlijk euforisch gevoel is dat. Dat komt overigens omdat het beloningssysteem in onze hersenen wordt geactiveerd en er een lichtelijk genotsgevoel optreedt. Met als gevolg dat we gaan multitasken. Of beter gezegd: probéren meerdere taken tegelijk te doen. Dan kunnen we lekker strepen op die lijst!
Multitaksen
Het probleem van multitasken is dat het niet kan. We denken dat we meerdere dingen tegelijkertijd doen, maar echt goed concentreren is alleen maar mogelijk als je één activiteit doet. Onderzoek heeft uitgewezen dat als mensen het idee hebben dat ze twee dingen tegelijk doen – telefoneren en een mailtje beantwoorden – hun aandacht razend snel afwisselt tussen de twee activiteiten. Mét daarbij iedere keer verlies van tijd, omdat de hersenen weer even moeten aanhaken waar ze ook al weer waren gebleven bij het beantwoorden van de mail. Neuropsycholoog Daniel Levitin zegt: When trying to concentrate on a task, an unread email in your inbox can reduce your effective IQ by 10 points. Mulitaksen zorgt voor minder rendement en voor stress.
Het genot van unitasken
Als onderdeel van de minst sexy 21st century skill – het leren leren – hoort dus unitasken, zou ik zeggen. We leren dan al jong dat juist door ons op één activiteit tegelijk te concentreren, het genot van een doorgestreepte to-do-lijst eerder is bereikt. En dat we daar dus langer van kunnen genieten! Win-win. Ik heb tijdens het tikken niet één keer gekeken of er mail is binnengekomen, maar me wel zeker tien keer afgevraagd of ik nieuwe berichten heb. Slechte gewoonten zijn moeilijk af te leren… Oefenen en doorzetten, je bent nooit te oud om te leren leren.
