Situatie: je bent op een feestje en iemand vraagt wat jou de laatste tijd bezighoudt. Enthousiast vertel je over je nieuwe hobby en de eerstvolgende reactie is de dooddoener: ”Leuk… maar wat heb je eraan?” In dezelfde categorie krijg je ook wel eens ”…maar wat ga je ermee doen later?” te horen.
Vervelend? Eerder vreemd, want het idee dat je dingen leert zonder het direct toe te passen is helemaal zo gek nog niet. Deze les krijgen we al mee op de basisschool: je leert geen staartdelingen bij wiskunde omdat de verwachting heerste dat dit je later goed van pas zou komen. Evenzo heeft het weinig praktisch nut om de hoofdsteden van alle Afrikaanse landen uit je hoofd te leren. De echte reden waarom we de hele dag bezig waren met informatie die inmiddels altijd en overal beschikbaar is en vaardigheden die computers supersnel en foutloos kunnen doen, is dat we hiermee leerden onze hersens te gebruiken, zodat ons geheugen en onze denkvermogens gestaald worden.
Soms is het duidelijk dat je dagelijkse oefeningen een breed scala aan voordelen met zich mee brengen. Door training in een Oosterse vechtkunst bijvoorbeeld leer je niet alleen zelfverdediging, maar ook evenwicht, juiste ademhaling, je val te breken en bovenal: zelfdiscipline. Van al deze voordelen is de ademhaling misschien wel het meest opmerkelijk. Ik denk dat niemand ooit een sportschool is binnengestapt met de insteek: ”Ik wil leren ademhalen”, maar het zal je verbazen hoeveel mensen nooit hebben geleerd om op een effectieve manier hun zuurstof op peil te houden. Gelukkig is het nooit te laten om te leren.
Soms zijn deze bijwerkingen zelfs voor de meeste beoefenaars verborgen. Veel mensen leren uit liefde voor muziek gitaar of piano spelen, maar weten al deze mensen wel dat je een instrument bespelen je slimmer maakt, volgens ditwetenschappelijk onderzoek.
Er wordt veel nagedacht over wat we leren en hoe we dit het beste kunnen doen. Dit kan gaan op individueel niveau, zoals wanneer mensen uit persoonlijke interesse een cursus volgen, of op landelijk niveau, zoals bij hervormingen in het onderwijs. De komst van het internet, de toenemende mechanisering en digitalisering roepen vragen op over welke rol er is weggelegd voor de vaardigheden die wij thuis, op school, en op het werk opdoen.
In de zoektocht naar de balans tussen persoonlijke vorming en professionele ontwikkeling kunnen wij dan ook ieder moment stilstaan en onszelf afvragen: “Wat en waarom leer ik vandaag eigenlijk?” Is wat wij leren een middel tot een doel, om hiermee bijvoorbeeld in aanmerking te komen voor een promotie en hiermee geld te verdienen? Of is het een doel in zichzelf, omdat het uitoefenen van wat wij geleerd hebben onszelf direct voldoening geeft?
Frank Kool studeerde Psychologie en Filosofie in Rotterdam. Sinds enkele jaren is hij werkzaam als copywriter en blogger, onder andere voor DutchReview. Voor Tekst 2000 / B1 blogt Frank over innovaties in onderwijs en technologie en de manier waarop wij leven zullen veranderen.