‘In every job that must be done, there is an element of fun’, leerde de magische supernanny Mary Poppins ons. Als je dat element hebt ontdekt, kan alles een spelletje worden. Zo veranderen de meest saaie klussen in iets leuks: ‘Every task you undertake, becomes a piece of cake’, zingt ze in A Spoonful of Sugar.
Het beschrijft het idee achter ‘gamification’ in een notendop: het verrijken van werkzaamheden met spelelementen. Zo maak je onplezierige taken leuk (en haalbaar), en kun je je productiviteit vergroten. Ook wordt het gebruikt om complexe theorieën op een simpele, gemakkelijke manier over te brengen (denk aan Monopoly).
Alhoewel gamification een relatief nieuw woord is – Mary Poppins kende het nog niet toen ze de principes bezong – is het idee dus al een stuk ouder, en ondertussen al flink ingeburgerd. Je komt het tegenwoordig overal tegen: van ‘werknemer van de maand’ tot aan leuke badges in je Runkeeper-app.
Zelfs van het scheiden van afval, de boekhouding, energie besparen, zoeken naar nieuwe medewerkers, en strijden tegen depressie wordt een spel gemaakt.
Volgens de Amerikaanse auteur en spelontwerper Jane McGonigal is the sky the limit wat je kunt bereiken met gamification. Volgens haar kunnen spelletjes een cruciale rol spelen in het oplossen van grote problemen als wereldhonger en klimaatveranderingen (Ted Talk hier, en boek hier). Ook bedacht ze een spel (app Superbetter) tegen depressie en schreef ze daar het gelijknamige boek over.
Dat je er ook echt wat mee kunt bereiken, lijkt misschien vreemd, maar niet als je bedenkt dat Pokémon Go er vorig jaar voor zorgde dat miljoenen spelers van de bank af kwamen en gingen wandelen in de ‘echte’ wereld. Het 100-100-100 project, zorgde er vorig jaar voor dat 3500 gezinnen in 29 gemeenten 100 dagen lang zo min mogelijk restafval produceerden. Een man uit Leusden presteerde het om slechts honderd gram restafval in de week te produceren.
Om gamification te laten slagen, gelden er wel een aantal richtlijnen. Als eerst moet je weten waarvoor je het wil toepassen. Is het om jezelf te motiveren, anderen iets te leren, of een product te promoten? Of ben je docent en wil je de lesstof met een spel ondersteunen? Bedenk ook goed welke eigenschappen je wilt aanspreken in de speler. Daarnaast is het belangrijk de speler uit te dagen, maar de lat niet te hoog te leggen. En, heel belangrijk, zorg voor een beloning als het doel is behaald.
Tony Jacobs is freelance journalist en webredacteur. Hij studeerde journalistiek in Utrecht, waar hij woont en werkt. Sinds 2014 werkt hij voor Tekst 2000 / B1 aan allerlei uitdagende projecten. Vanaf 2016 blogt hij ook voor Tekst2000/B1 over digitalisering in het onderwijs, communicatie en apps. Zijn vrije tijd besteedt hij aan hardlopen, mindfulness en het leren van de Japanse taal.