Leren zonder dat het als leren voelt, kan dat? Absoluut! Actief spelenderwijs leren door gamification in het onderwijs neemt toe. In deze blog vertellen we je wat dat precies is én loodsen we je langs de voors en tegens van gamen in de klas. En ook: tips om zelf aan de slag te gaan.
Gamification in het onderwijs: wat is het?
Game-based learning, gamification of gewoon in het Nederlands gamificatie. Al die termen betekenen dat je in de les werkt met spelelementen om kennis over te brengen en vaardigheden te trainen. Een leuk voorbeeld: onlangs ondernamen 400 Schotse leerlingen tijdens hun architectuurles een wereldrecordpoging door met het spel Minecraft: Education Edition de historische Thomas Coats Observatory uit hun stad na te bouwen.
Analoog gamen
Games in het lager of voortgezet onderwijs noem je ook wel serious games, omdat het spelen van deze spelletjes niet alleen vermaak als doel heeft. Het kan dus gaan om een computerspel, maar ook ‘analoge’ spelelementen als raadsels, beloningen, opdrachtkaarten of lastige spelregels worden ingezet om leerlingen beter te laten leren. Wat dacht je bijvoorbeeld van het educatieve bordspel Wissel die koers, die ingezet wordt tijdens economielessen in het HAVO en VWO?
Waarom gamen in de klas
Voorstanders roemen de eindeloze mogelijkheden van games. En vooral ook de aantrekkelijkheid ervan en de daar bijbehorende verhoogde motivatie die nieuwe generatie leerlingen hebben. Maar ook een hoge mate van hersenactiviteit tijdens het spelen, de ontwikkeling van het probleemoplossend vermogen en sterke digitale vaardigheden spelen een rol in de groeiende populariteit van gamificatie in een (digitale) leeromgeving.
Tip: lees ook onze blog over de 21e eeuwse vaardigheden die we onze kinderen al van jongs af aan moeten aanleren.
Gamificatie in het onderwijs: resultaten
Uit onderzoek onder leerlingen met gedrags- en concentratieproblemen blijken tal van positieve effecten van gamificatie. Zo is het positief voor de motivatie van leerlingen, creëert het een grotere betrokkenheid van leerlingen op de leertaak en zelfs een grotere betrokkenheid bij andere leertaken. Bij leerlingen met concentratieproblemen in het bijzonder: game-elementen helpen hen focussen – bijvoorbeeld door structuur of extra sterke beloningen te bieden – en hebben daarmee een positieve uitwerking op leerprestaties.
To game or not to game
Sceptici noemen onder andere de hoge kosten van ontwikkeling van degelijk lesmateriaal en negatieve aspecten van het spelen zoals verslaving. Ook steekt, met name bij digitale spellen, leerplankundige problematiek de kop op. Want beschikken leraren wel over de juiste kennis om digitaal aan de slag te gaan? En studies naar de effectiviteit van gamificatie laten zien dat spelelementen ook nadelige effecten kunnen hebben. Denk aan toegenomen competitie tussen leerlingen en een verminderde motivatie bij verliezers.
Tip: bekijk ook deze YouTube-video van Kennisnet over gamification.
Gaming in het onderwijs: zo ga je aan de slag
Dertig nieuwe Playstations aanschaffen? Verre van nodig. We geven je tips waarmee je direct in de klas of thuis mee aan de slag kunt, of waarin je meer verdieping vindt:
- Op het online opleidingsplatform Gameskool leer je hoe je zelf goede videogames kunt maken. Speciaal voor leraren en andere mensen die met jongeren werken lanceerde zij onlangs deze cursus (€399) om gaming toe te passen in de klas.
- In deze blog geven we je 8 tips hoe je kinderen met verschillende digitale spellen aan de slag kunt. Bijkomend voordeel: deze 8 spellen richten zich allemaal op coderen, de taal van de toekomst!
- Met Kahoot maak je zelf heel makkelijk een quiz, waarmee je als ouder of leraar spelenderwijs lesstof kunt overhoren. Van Aardrijkskunde tot Geschiedenis!
- Het ebook Gids voor Gamification (€6,99) is speciaal geschreven voor docenten en ontwikkelaars die snel aan de slag willen met het ontwerpen van spelelementen. Om in de gaten te houden: de auteur werkt op dit moment aan een nieuw boek, dat nog meer in gaat op de combinatie van 21eeuwse vaardigheden en gamification.
Sofie Vermooten
Sofie Vermooten deed na haar studie Journalistiek ruim vijf jaar ervaring op in de Nederlandse bladenwereld als redacteur en projectmanager. Voor Tekst 2000 / B1 blogt Sofie over digitalisering én geeft ze praktische tips op het gebied van contentcreatie.