‘Achteraf gezien, zou ik het allemaal anders gedaan hebben.’ Wie heeft het niet gedacht, of gezegd. Wat zou het toch fijn zijn als je alles van tevoren wist, toch?
Eind vorige maand meldde Kennisnet dat zij straks wellicht kunnen voorspellen welke student het diploma haalt en welke niet. Samen met het Nova College hebben zij onderzocht ‘welke mogelijkheden ongestructureerde data biedt voor het voorspellen van studiesucces’.
Ongestructureerde data zit (nog) niet, zoals gestructureerde data, in een database. Volgens Kennisnet moeten we denken aan ‘intakeverslagen, studieloopbaangesprekken en andere correspondentie met de student’. Door middel van tekstanalyse van deze stukken, kan volgens Kennisnet in de toekomst nauwkeurig worden voorspeld of een student zijn papiertje haalt.
Een handige tool voor veel mbo-instellingen, schrijft Kennisnet. Toch maken voorspellende machines mij altijd een beetje nerveus. Voorspellen blijft namelijk een vak apart. Denk maar aan het weer. Dat doen we al jaren en niet altijd met evenveel succes.
Nou zijn de gevolgen voor een regenbui op je stranddag te overzien. Maar wat betekent een ‘rood scherm’ voor een toekomstig student?
Het doet me denken aan een voorbeeld uit het onlangs verschenen ‘Je hebt wél iets te verbergen’, een boek (aanrader!) van Maurits Martijn en Dimitri Tokmetzis over ‘het levensbelang van privacy’.
In dit voorbeeld beschrijven zij hoe Amerikaanse rechters programma’s gebruiken om de kans te berekenen dat een verdachte opnieuw een misdaad begaat. Deze uitslag weegt mee in de strafmaat, maar klopt vaak niet, is de conclusie van een onderzoek van de website ProPublica.
Volgens de website kunnen de programma’s maar slecht voorspellen (slechts 20 procent werd correct voorspeld) en zijn de systemen bevooroordeeld over zwarte Amerikanen. Met alle gevolgen van dien: bepaalde groepen blijven ten onrechte langer in de gevangenis.
Nou zit het met de nauwkeurigheid van de tekstanalyse wel snor, volgens de projectleider Willem-Jan Swiebel. De analyse had het in 72 procent van de gevallen bij het rechte eind. En in de toekomst worden de voorspellingen alleen maar nauwkeuriger, denkt Swiebel.
Toch blijf ik twijfelen aan deze ontwikkeling. Want wat doet een school met jongeren die een rood scherm krijgen? Worden zij preventief naar huis gestuurd, nog voordat ze zichzelf kunnen bewijzen?
Aan de andere kant kan het systeem juist gebruikt worden om kansen te vergroten, niet uit te sluiten. ‘Geen diploma’ kan dienen als een wake-up call voor de student en de uitdaging voor de school om alles op alles te zetten om deze student toch te laten slagen.
Dat laatste zou mooi zijn.
Tony Jacobs is freelance journalist en webredacteur. Hij studeerde journalistiek in Utrecht, waar hij woont en werkt. Sinds 2014 werkt hij voor Tekst 2000 / B1 aan allerlei uitdagende projecten. Vanaf 2016 blogt hij ook voor Tekst2000/B1 over digitalisering in het onderwijs, communicatie en apps. Zijn vrije tijd besteedt hij aan hardlopen, mindfulness en het leren van de Japanse taal.