Geen dag dat je er niet één voorbij ziet komen op Whatsapp. En wist je dat het op 17 juli Wereld Emoji Dag is? De emoji is niet meer weg te denken uit onze online communicatie. Is het niet eens tijd dat het gebruik ervan in het onderwijs ook een vlucht gaat nemen?
Het leesplankje met Aap-Noot-Mies kent iedere volwassene, maar kinderen van nu groeien met een heel nieuw alfabet: namelijk het pallet aan emoji’s. Woorden worden vervangen door tekeningetjes, die het vaak makkelijker maken om uiting geven aan gevoelens. Sinds deze nieuwe ‘taal’ geboren werd in de digitale wereld, is hij wereldwijd razend populair. Tijd om een letterkast vol emoji’s in ieder klaslokaal van Groep 3 te plaatsen?
Even terug in de tijd
Het begon allemaal met emoticons: een samenstelling van leestekens die een gezichtsuitdrukking voorstelde zoals 🙂 of ;-). In 1999 illustreerde de Japanse artiest Shigetaka Kurita voor het eerst een emoji: het woord betekent letterlijk “afbeelding” (e) en “karakter, schriftteken” (moji). Wereldwijd succes kregen de figuurtjes toen Apple in 2011 een emoji-toetsenbord toevoegde aan mobiele apparaten. De Amerikaanse Angela Guzman ontwierp destijds 180 emoji’s tijdens haar stage bij Apple: ,,Ik had toen ik ze maakte geen idee hoe groot de emoji zouden worden”.
Niet meer weg te denken
Anno 2019 is het gebruik van de pictogrammen niet meer weg te denken uit onze dagelijkse communicatie. Zowel privé als zakelijk, denk maar aan het gebruik ervan op zakelijke social media. Grappig feitje: het gezichtje dat tranen met tuiten lacht, wordt wereldwijd het meest gebruikt en werd in 2015 zelfs door Oxford Dictionairy benoemd tot woord van het jaar. Serieuzere materie is dat uit dit onderzoek blijkt dat leerlingen steeds grotere moeite hebben om toon of emotie van een tekst, gesproken of geschreven, in te schatten zonder emoticons.
Uit je juist in emoji’s
Emoties, bijvoeglijke naamwoorden, werkwoorden, voorwerpen en dieren: je kunt ze allemaal terugvinden in het emoji-woordenboek Emojipedia. Maar als we zoveel in emoji’s communiceren met elkaar, moeten we kinderen daar dan ook al niet op jonge leeftijd de juiste kennis over meegeven? Ironisch of dubbelzinnig bedoelde pictogrammen kunnen zomaar verkeerd geïnterpreteerd worden. En in iedere cultuur kan een emoji een andere betekenis hebben, zo vertelt emoji-onderzoeker Lilian Stolk aan de NOS.
Communiceren revolutionair veranderd
Maud Donga volgt de master Crossover Creativity aan de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en onderzoekt de meerwaarde van emoji’s in het onderwijs. Hoe kan emoji-taal op een professionele wijze worden opgenomen in het onderwijs? ,,We leren lezen en schrijven met het alfabet, maar met de komst van emoji’s is onze taal en manier van communiceren revolutionair veranderd,” zo schrijft ze in haar blog op Onderwijs van Morgen.
Nieuwe wereldtaal
Donga: ,,Het onderwijs spreekt, leest en schrijft deze taal helaas niet. En dat terwijl non-verbale communicatie erg belangrijk is. Niet alleen bij het delen van gevoelens, maar ook om gebaren en lichaamstaal beter te begrijpen.” Gek eigenlijk: hoewel de emoji dus echt een universele wereldtaal is geworden, worden emoji’s nog niet landelijk opgenomen in het onderwijs.
Tips voor het onderwijs
Tijd voor verandering dus. Want de emoji als taalfenomeen zal niet snel verdwijnen. Ben je werkzaam in de onderwijsbranche? In de klas kun je een How are you feeling today-poster ophangen, zodat leerlingen makkelijk hun gevoelens kunnen en durven delen. Maar lees vooral eens Het zonder woorden-boek, Waarom we steeds meer zeggen met emoji van de eerder genoemde expert Lilian Stolk. Het geeft duiding aan deze snelst groeiende (beeld)taal ooit.
Sofie Vermooten
Sofie Vermooten deed na haar studie Journalistiek ruim vijf jaar ervaring op in de Nederlandse bladenwereld als redacteur en projectmanager. Voor Tekst 2000 / B1 blogt Sofie over digitalisering én geeft ze praktische tips op het gebied van contentcreatie.