De afgelopen tijd hebben we gezien hoe steeds meer Nederlandse nieuwssites hun lezersreacties sluiten. Het AD, de Volkskrant, NRC, nu.nl; het is niet meer mogelijk om online op artikelen te reageren. We kunnen ons online namelijk maar moeilijk gedragen.
Vorig jaar kwam de Engelse krant The Guardian met een mooie multimediale productie over dit fenomeen. De krant onderzocht alle reacties op hun site sinds 2006 en schreef de conclusies op onder de duistere kop: ‘The dark site of Guardian comments’.
Hoewel lezersreacties ervoor kunnen zorgen dat mooie discussies gevoerd worden, is dit helaas vaak niet het geval. Het reactieveld lijkt eerder op een boksbal, waar volgens The Guardian vooral vrouwen en minderheden het moeten ontgelden.
Niet vreemd dus dat nieuwssites afzien van de mogelijkheid te reageren. Daarnaast is er ook een financiële afweging te maken: het handmatig modereren van de reacties kost geld en levert weinig op.
Het experiment lijkt hiermee ten einde: het vrije Wilde Westen werkt niet. De ‘wijsheid van de menigte’ heeft gefaald. Toch leeft dit idee nog steeds en zijn er volgens sommigen ook voorbeelden te noemen waar het wel werkt.
AD-hoofdredacteur Hans Nijenhuis zegt tegen de Volkskrant nog steeds te geloven in ‘wisdom of the crowd’. Als voorbeeld haalt hij De Correspondent aan. Volgens Nijenhuis werkt het daar wel omdat de leden een betaalrelatie hebben met het medium: dan zijn mensen geneigd zich te gedragen.
Een zusterbedrijf van Google werkt aan een andere oplossing: Perspective. Een zelflerend algoritme dat kan bepalen hoe ‘giftig’ een bijdrage is. Hierdoor kunnen media sneller de reacties filteren. Het doel: waardevolle internetdiscussies weer mogelijk maken.
Dit soort tools hebben ook een keerzijde. Denk maar aan de geautomatiseerde filterfunctie van YouTube die in het nieuws kwam, omdat veel content vanuit de lhbt-gemeenschap (lesbienne, homo, biseksueel en transgender) onzichtbaar werd gemaakt. En het idee dat een algoritme bepaalt wat fatsoenlijk is, voelt ook niet prettig.
Maar het alternatief – helemaal geen reacties – is misschien nog vervelender. Ook de reacties die je wel raken, van gedachten doen veranderen, of juist zeggen wat jij ook voelt, blijven uit. Het is jammer dat de nieuwssites door de trollen het bos niet meer zien. Maar ik vraag me af of een ‘betaalrelatie’ en of een ‘robotpolitie’ de juiste oplossingen zijn.
Tony Jacobs is freelance journalist en webredacteur. Hij studeerde journalistiek in Utrecht, waar hij woont en werkt. Sinds 2014 werkt hij voor Tekst 2000 / B1 aan allerlei uitdagende projecten. Vanaf 2016 blogt hij ook voor Tekst2000/B1 over digitalisering in het onderwijs, communicatie en apps. Zijn vrije tijd besteedt hij aan hardlopen, mindfulness en het leren van de Japanse taal.